Port-a-cath ή απλά port (πόρτ) λέγεται μια εμφυτευόμενη κάτω από το δέρμα μικρή συσκευή που ενδείκνυται κυρίως σε καρκινοπαθείς που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία, αλλά και σε άλλους ασθενείς που προβλέπεται ότι θα χρειασθούν πολλές ενδοφλέβιες θεραπεί
ες στο μέλλον.

Έχει σχήμα και μέγεθος μικρού γυναικείου ρολογιού. Στη θέση που το ρολόι έχει γυαλί, το port-a-cath έχει σιλικόνη.

Το εσωτερικό της συσκευής είναι κενό και επικοινωνεί μέσω ενός λεπτού σωλήνα σιλικόνης με κάποια κεντρική φλέβα του σώματος.

Το port-a-cath εξυπηρετεί την εύκολη, ανώδυνη, απεριόριστη και χωρίς προβλήματα πρόσβαση στο φλεβικό δίκτυο για χορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου (ακόμη και χημειοθεραπευτικών φαρμάκων), αίματος, ορού ή ολικής παρεντερικής διατροφής.

Μέσω του port-a-cath μπορεί να γίνει και λήψη αίματος για εξετάσεις.

Έτσι, με την τοποθέτηση του port-a-cath ο ασθενής απαλλάσσεται από επώδυνες φλεβοκεντήσεις που σε ασθενείς οι οποίοι δέχονται μεγάλο αριθμό ενδοφλεβίων χορηγήσεων γίνονται όλο και πιο δύσκολες και πιο περιπετειώδεις…

Το port-a-cath τοποθετείται εύκολα. Δεν χρειάζεται καν παραμονή στο νοσοκομείο. Απαιτείται μόνο ολιγόωρη παραμονή, για έναν τυπικό αιματολογικό έλεγχο. Δεν χρειάζεται νάρκωση.

Η μικροεπέμβαση γίνεται με απλή τοπική αναισθησία. Με μια ειδική βελόνα ο χειρουργός εντοπίζει την κεντρική φλέβα και εισάγει το σωληνάκι της σιλικόνης. Στη συνέχεια γίνεται μια μικρή τομή μήκους 3-4 εκατοστών περίπου και παρασκευάζεται θύλακος κάτω από το δέρμα που υποδέχεται το port-a-cath. Η τομή κλείνεται με υποδόρια απορροφήσιμα ράμματα που δεν χρειάζονται αφαίρεση.

Το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα είναι ελάχιστο: Διακρίνεται μόνο μια μικρή ουλή από την τομή του δέρματος και μια μικρή υπέγερση κάτω από το δέρμα που αντιστοιχεί στο εμφυτευμένο port-a-cath.

Το port-a-cath, όπως αναφέρθηκε, έχει απόλυτη ένδειξη σε ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο και πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία, όμως ενδείκνυται και για άτομα των οποίων η κατάσταση της υγείας προβλέπεται ότι θα απαιτήσει πολλές ενδοφλέβιες θεραπείες στο μέλλον.

Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα καταστρέφουν τις φλέβες και έτσι σε κάθε νέα χημειοθεραπεία, οι διαθέσιμες φλέβες γίνονται όλο και λιγότερες. Η προσπέλασή τους ακόμη και από έμπειρο νοσηλευτικό προσωπικό γίνεται όλο και πιο δύσκολη και συχνά απαιτούνται επανειλημμένες προσπάθειες για να βρεθεί φλέβα. Η εμπειρία των ασθενών μετά από αυτές τις επανειλημμένες προσπάθειες και με τα χέρια τους γεμάτα εκχυμώσεις (μελανιές), είναι ιδιαίτερα επώδυνη. Εκτός αυτού η πιθανή διαφυγή χημειοθεραπευτικού φαρμάκου εκτός φλέβας είναι εξαιρετικά τοξική για τους ιστούς και μερικά φάρμακα μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε νέκρωση του μέλους!

Η χρήση του port-a-cath είναι απλή, αρκεί το νοσηλευτικό προσωπικό που θα το χρησιμοποιήσει να είναι ενημερωμένο για λεπτομέρειες ασφαλείας, που κυρίως αφορούν την προστασία της εμφυτευμένης συσκευής, ώστε ο ασθενής να την έχει πάντα σε κατάσταση καλής λειτουργίας και να μπορεί να τη χρησιμοποιεί όποτε χρειάζεται.

Συγκεκριμένα απαιτείται η αυτονόητη αντισηψία κατά την προσπέλαση του port-a-cath. Πριν από την εισαγωγή βελόνας πρέπει να γίνεται προετοιμασία με ισχυρό αντισηπτικό διάλυμα όπως είναι η ιωδιούχος ποβιδόνη (Betadine solution).
Η βελόνα που χρησιμοποιείται στο port-a-cath είναι ειδική, λέγεται γωνιώδης βελόνα ή gripper. Η εισαγωγή της είναι ανώδυνη. Ο νοσηλευτής (μετά την τοπική αντισηψία) σταθεροποιεί το port-a-cath με το δείκτη και τον αντίχειρα του ενός χεριού και με το άλλο εισάγει κάθετα τη γωνιώδη βελόνα στο κέντρο, μέχρι να συναντήσει αντίσταση από το χαλύβδινο τοίχωμα που υπάρχει στο πίσω μέρος του port-a-cath.

Δεν υπάρχει φόβος να το διαπεράσει, καθώς το port-a-cath έχει μαλακή σιλικόνη μόνο στο σημείο εισόδου του.

Η βελόνα gripper έχει ενσωματωμένο βραχύ πλαστικό σωληνάκι, πάνω στο οποίο προσαρμόζεται η συσκευή του ορού.

Αφού εισαχθεί η βελόνα στο port-a-cath, καλύπτεται με κατάλληλο επιδεσμικό υλικό και παραμένει καλυμμένη, όσο διαρκεί η χρήση της. Μετά τη χρήση η βελόνα αφαιρείται και στο σημείο εισόδου εφαρμόζεται λίγο αντισηπτικό. Το δέρμα παραμένει ακάλυπτο, μέχρι να χρειασθεί η επόμενη εισαγωγή βελόνας για αιμοληψία ή για χορήγηση ορού ή φαρμάκων.

Κάθε φορά που διακόπτεται η χορήγηση υγρών (ορού, αίματος, φαρμάκων) μέσα από το port-a-cath, πρέπει να εισάγεται διάλυμα ηπαρίνης, ώστε να μην σχηματισθούν πήγματα αίματος που μπορεί να αχρηστέψουν το εμφύτευμα.

Όταν το port-a-cath δεν χρησιμοποιείται, πρέπει να γίνεται συντήρηση κάθε περίπου 20-30 ημέρες. Η συντήρηση είναι απλή: Μέσω μιας βελόνης εισάγεται μικρή ποσότητα διαλύματος ηπαρίνης που ξεπλένει τόσο την κοιλότητα του port-a-cath όσο και το σωληνάκι που βρίσκεται τοποθετημένο εντός της κεντρικής φλέβας. Για να γίνεται σωστότερα η έκπλυση πρέπει κατά τη διάρκειά της η βελόνα gripper να περιστρέφεται μια πλήρη περιστροφή, ώστε η ροή του διαλύματος να εκπλύνει όλο το θαλαμίσκο. Η συντήρηση μπορεί εύκολα να γίνεται και από εκπαιδευμένο άτομο του οικείου περιβάλλοντος.

Στο κέντρο μας τοποθετούνται καθημερινά port-a-cath σε ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο, αλλά και σε ηλικιωμένα άτομα στα οποία προβλέπεται αυξημένη ανάγκη στο μέλλον για ενδοφλέβιες θεραπείες.

Ταυτόχρονα γίνεται όλη η απαραίτητη εκπαίδευση των οικείων και των φροντιστών του ασθενούς, ώστε να γνωρίζουν τις βασικές αρχές που διέπουν την προστασία και τη συντήρηση του εμφυτεύματος.

Το port-a-cath αποτελεί πραγματική ανακούφιση ασθενών που πάσχουν από καρκίνο και υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία. Το διαδίκτυο και ειδικότερα τα blogs όπου μιλούν ασθενείς πάσχοντες από καρκίνο είναι γεμάτο από θετικά σχόλια των ασθενών που προτρέπουν και άλλους ομοιοπαθείς να τοποθετήσουν τέτοια εμφυτεύματα.

Η κοπέλα της πρώτης εικόνας, δημοσίευσε αυτή τη φωτογραφία με το νυφικό της γράφοντας χαρακτηριστικά: “Το νυφικό δε μπορούσε να κρύψει την ουλή από το port-a-cath μου, όμως δεν με πειράζει γιατί αυτή η ουλή μου θυμίζει και δείχνει και σε άλλους, πόσα χρόνια ζωής τώρα χαίρομαι χάρη σε αυτό”.