Πως αποτρέπονται οι εισροφήσεις τροφών σε ασθενείς που πάσχουν από δυσφαγία λόγω νευρολογικού (συνήθως) προβλήματος; Δύο είναι οι τρόποι:
- Ο ρινογαστρικός σωλήνας, το γνωστό λεβαιν (levin). Είναι σωλήνας που εισάγεται από τη μύτη και προωθείται διά του ρινοφάρυγγα, του στοματοφάρυγγα και του οισοφάγου στο στομάχι. Προορίζεται κυρίως για παροχέτευση (άδειασμα) του περιεχομένου του στομάχου, διαγνωστικά ή θεραπευτικά και ενδείκνυται σε οξείες παθολογικές ή χειρουργικές καταστάσεις και μετά από εγχειρήσεις, για ΛΙΓΕΣ ΗΜΕΡΕΣ. Πουθενά στη διεθνή βιβλιογραφία δεν συνιστάται η χρήση του λεβαιν για μακρό χρονικό διάστημα. Στη χώρα μας δυστυχώς πολλές χιλιάδες ασθενείς περνάνε το τελευταίο κομμάτι της ζωής τους, σιτιζόμενοι μέσω λεβαιν. Τα μειονεκτήματα της μεθόδου θα αναλύσουμε παρακάτω.
- Η γαστροστομια. Είναι η δημιουργία τεχνητής επικοινωνίας μεταξύ του στομάχου και του δέρματος, που διατηρείται με την παραμονή μέσα σε αυτήν ενός μαλακού σωλήνα από βιοσυμβατό υλικό (συνήθως σιλικόνη ή πολυουραιθάνη).
Υπάρχουν πολλές επιστημονικές μελέτες που υποστηρίζουν ότι το λεβαιν δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για σίτιση ασθενών για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας R. H. Park «Randomised comparison of percutaneous endoscopic gastrostomy and nasogastric tube feeding in patients with persisting neurological dysphagia», BMJ 1992;304:1406.
Το λεβαιν για μακροχρόνια χρήση έχει σημαντικά μειονεκτήματα όπως:
- Διατηρεί ανοικτό το καρδιακό (ανώτερο) στόμιο του στομάχου, εμποδίζοντας τη σύγκλειση του σφιγκτήρα, με συνέπεια γαστροοισοφαγικές παλλινδρομήσεις και αυξημένο κίνδυνο πνευμονίας από εισρόφηση.
- Όταν είναι τοποθετημένο σε περισσότερο από το απαραίτητο βάθος μέσα στο στομάχι και καθώς σκληραίνει με τα υγρά του στομάχου, μπορεί υπό ορισμένες συνθήκες να τραυματίσει το στομάχι και έχει περιγραφεί και έχουμε διαπιστώσει διεγχειρητικά ακόμη και διάτρηση στομάχου.
- Η μακρά παρουσία του λεβαιν έχει κατηγορηθεί για ανάπτυξη παραρρινοκολπίτιδων.
Το κυριότερο όμως πρόβλημα από τη μακροχρόνια παραμονή του λεβαιν είναι η ενόχληση του ασθενούς. Η μύτη είναι μία από τις περιοχές του σώματος με τη μεγαλύτερη αισθητικότητα. Αυτό το καταλαβαίνει εύκολα κάποιος, αν αναλογισθεί πόσο ενοχλητική είναι η παρουσία μιας ακαθαρσίας, ή ακόμη περισσότερο ενός εντόμου στη μύτη. Αντίθετα κάτι τέτοιο περνάει απαρατήρητο συνήθως σε κάποια άλλη περιοχή, όπως είναι η κοιλιά. Δυστυχώς όμως πολλοί από τους ασθενείς στους οποίους τοποθετείται λεβαιν για να σιτίζονται στο υπόλοιπο της ζωής τους (!) δεν έχουν τη δυνατότητα να αντισταθούν σε αυτό, καθώς είναι υπέργηροι, ανοϊκοί, ή ανήμποροι να κινηθούν, να μιλήσουν, να εκφρασθούν. Πάρα πολύ συχνά συναντάμε σε σπίτια τον κατάκοιτο ασθενή να βρίσκεται καθηλωμένος, με δεμένα τα χέρια στα κάγκελα του κρεβατιού “για να μη βγάλει το λεβαιν”. Φαντασθείτε το μαρτύριο ενός τέτοιου ασθενούς, να θέλει να ξύσει τη μύτη του και να μην μπορεί.
Τέλος η μέθοδος της γαστρονηστιδοστομίας, παρακάμπτει το στομάχι και εξασφαλίζει τη χορήγηση θρεπτικών διαλυμάτων κατ’ ευθείαν στο έντερο, αποτρέποντας πλήρως την πιθανότητα γαστροοισοφαγικής παλλινδρόμησης. Έχει ένδειξη σε κάθε ασθενή με γαστροστομια που είναι καθηλωμένος στο κρεβάτι ή κάνει μικρές μετακινήσεις μέσα στο σπίτι υποβοηθούμενος (δεν είναι ασθενής πλήρως περιπατητικός που βγαίνει από το σπίτι). Έχει απόλυτη ένδειξη σε ασθενείς με γαστροστομια που κάνουν επανειλημμένα επεισόδια πνευμονικών λοιμώξεων, ενδεικτικά γαστροοισοφαγικών παλλινδρομήσεων. Μερικοί από αυτούς τους ασθενείς έχουν διαφραγματοκήλη.
ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ
