ΓΑΣΤΡΟΣΤΟΜΙΑ

Τι είναι;

Γαστροστομία λέγεται η τοποθέτηση σωλήνα σίτισης στο στομάχι μέσω του δέρματος. Το σημείο εισόδου βρίσκεται στο πάνω μέρος της κοιλιάς.

Ποιες είναι οι ενδείξεις;

Συνιστάται σε άτομα που αδυνατούν να σιτίζονται από το στόμα λόγω δυσχερειών στην κατάποση ή λόγω απροθυμίας να προσλάβουν τροφή (άνοια, Parkinson, εγκεφαλικά επεισόδια).

Στο λάρυγγα (είναι το ψηλαφητό σημείο του λαιμού, γνωστό ως “μήλο του Αδάμ” ή “καρύδι”), είναι το σημείο όπου χωρίζουν η πεπτική από την αεροφόρο οδό. Προς τα εμπρός βρίσκεται η τραχεία που οδηγεί στους πνεύμονες και υποδέχεται μόνο τον αναπνεόμενο αέρα και προς τα πίσω ο οισοφάγος μέσω του οποίου κατεβαίνουν οι τροφές και το νερό προς το στομάχι. Εκεί, ακριβώς πίσω από τη γλώσσα,  βρίσκεται μια βαλβίδα που λέγεται επιγλωττίδα και κλείνει ερμητικά την αεροφόρο οδό, κάθε φορά που καταπίνουμε. Για τις σβέλτες αυτές κινήσεις της επιγλωττίδας υπεύθυνα είναι δύο ζευγάρια μικρών μυών. Σε νευρολογικές παθήσεις και σε εκφυλιστικές καταστάσεις αυτοί οι μυς κινούνται νωθρά ή ασύμμετρα, οπότε μέρος των τροφών και των υγρών που καταπίνονται πηγαίνουν στους πνεύμονες, κάνοντας εισροφήσεις.

Πως γίνεται;

Η τοποθέτηση γαστροστομίας είναι απλή και ασφαλής διαδικασία. Σήμερα γίνεται αναίμακτα, χωρίς επέμβαση, μέσω γαστροσκόπησης. Αυτή η μέθοδος ενδοσκοπικής γαστροστομίας λέγεται PEG (percutaneous endoscopic gastrostomy) και αποτελεί διεθνώς τη μέθοδο εκλογής για σίτιση ατόμων με δυσκαταποσία.

Είναι το levin σίτισης εναλλακτική μέθοδος;

Μια πολύ διαδεδομένη μέθοδος τεχνητής σίτισης είναι ο ρινογαστρικός σωλήνας, το γνωστό λεβαιν (levin). Παρ’ όλο που είναι σχετικά εύκολο στην τοποθέτησή του, είναι παντού διαθέσιμο και δεν απαιτεί ειδικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, δεν συνιστάται για μακροχρόνια σίτιση.

Υπάρχει εκτεταμένη διεθνής βιβλιογραφία, βάσει της οποίας για μακροχρόνια σίτιση ασθενών συνιστάται η διαδερμική ενδοσκοπική γαστροστομία. Αντίθετα το levin πρέπει να αποφεύγεται, για σίτιση μεγαλύτερη των 3 μηνών.

Μειονεκτήματα του levin. Γιατί δεν συνιστάται.

1. Το Levin είναι ακρότατα ενοχλητικό για τον ασθενή. Ο ασθενής υποχρεώνεται να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του με ένα ξένο σώμα στη μύτη του και το λαιμό του, περιοχές υψηλής αισθητικότητας. Συχνά οι ασθενείς αφαιρούν μόνοι τους το Levin σίτισης, εξαιτίας αυτής της ενόχλησης. Δυστυχώς πολύ συχνά οι οικείοι και οι φροντιστές, για να αποτρέψουν τον ασθενή να αφαιρέσει το Levin του δένουν τα χέρια στο κρεβάτι, με συνέπεια το μαρτύριο του ασθενούς να κορυφώνεται, καθώς ο ασθενής δε μπορεί ούτε να σηκώσει το χέρι του για να ξυστεί. Συχνά οι ασθενείς αυτοί δεν μπορούν να εκφράσουν πόσο υποφέρουν, λόγω άνοιας ή εγκεφαλικού που τους έχει αφαιρέσει την ικανότητα του λόγου.

1. Διατηρεί ανοικτό τον οισοφάγο και την είσοδο του στομάχου, με συνέπεια τροφές και γαστρικά υγρά να παλινδρομούν γύρω από το σωλήνα προς τον οισοφάγο, το φάρυγγα και από εκεί στην τραχεία και τους πνεύμονες, με συνέπεια πνευμονίες από εισρόφηση. Αντίθετα στην περίπτωση της γαστροστομίας δεν υπάρχει τίποτε μέσα στον οισοφάγο, με συνέπεια να διατηρείται κλειστός όπως φυσιολογικά είναι.
2. Χρειάζεται τακτικές αντικαταστάσεις, σε αντίθεση με τη γαστροστομία που αντικαθίσταται περίπου μία φορά το χρόνο.
3. Το Levin δεν μπορεί να στερεωθεί καλά. Η στερέωση γίνεται μόνο με μια αυτοκόλλητη ταινία που κολλάει στη μύτη. Καμία άλλη στερέωση δεν είναι δυνατή. Ο σωλήνας της γαστροστομίας ασφαλίζεται στη θέση του μέσω ενός δίσκου ή ενός μικρού μπαλονιού με νερό που βρίσκεται στο εσωτερικό του στομάχου και αποτρέπει την έξοδό του.
4. Το Levin πολύ συχνά αποφράσσεται από τροφές, λόγω του μεγάλου μήκους του, του κυρτού άκρου του και του περάσματος από κυρτά σημεία. Ο σωλήνας της γαστροστομίας σχεδόν ποτέ δεν αποφράσσεται, καθώς έχει μικρό μήκος, είναι ευθύς και το εσωτερικό του άκρο ανοικτό.
5. Η τοποθέτηση και κάθε αντικατάσταση του Levin σίτισης είναι πολύ ενοχλητική για τον ασθενή διαδικασία, σε αντίθεση με τη γαστροστομία, που αντικαθίσταται χωρίς ο ασθενής να αντιλαμβάνεται τίποτε.
6. Η τοποθέτηση και κάθε αντικατάσταση του Levin μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό ή ακόμη και τραυματισμό και αιμορραγία στις ρινικές κόγχες, το φάρυγγα, την επιγλωττίδα, το λάρυγγα, τον οισοφάγο (ιδιαίτερα στην περίπτωση που υπάρχει κάποιο εκκόλπωμα ή αχαλασία του οισοφάγου). Η αντικατάσταση του σωλήνα της γαστροστομίας δεν έχει κανένα κίνδυνο.
7. Πολύ συχνά η τοποθέτηση η αντικατάσταση του Levin απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες και επιδεξιότητα από τον ιατρό που την πραγματοποιεί. Η δυσκολία έγκειται στον να κατευθυνθεί ο σωλήνας στον οισοφάγο και όχι στην τραχεία και τους πνεύμονες, να μην παραμείνει στον οισοφάγο, να μην αναδιπλωθεί στο ρινοφάρυγγα και να μην εισχωρήσει πολύ μέσα στο στομάχι ώστε να αναδιπλωθεί, να αποφραχθεί ή να τραυματίσει το στομάχι. Η αντικατάσταση της γαστροστομίας απαιτεί μια απλή εκπαίδευση του ατόμου που θα την πραγματοποιήσει. Δεν παρουσιάζει καμία δυσκολία και δεν υπάρχει περίπτωση επιπλοκής.
8. Κατά την τοποθέτηση ή αντικατάσταση του Levin υπάρχει κίνδυνος να κατευθυνθεί και να παραμείνει (αν δεν γίνει αντιληπτό από αυτόν που το τοποθετεί) στους πνεύμονες, με καταστροφικές συνέπειες αν χορηγηθεί τροφή στο εσωτερικό των πνευμόνων. Αντίθετα κατά την αντικατάσταση της γαστροστομίας δεν υπάρχει περίπτωση λάθους, καθώς υπάρχει μόνο ένας σηραγγώδης πόρος που οδηγεί στο στομάχι, χωρίς διακλαδώσεις.
9. Η μακρά παραμονή Levin στο στομάχι, ιδιαίτερα αν είναι τοποθετημένο σε άσκοπα μεγάλο βάθος, μπορεί να προκαλέσει διάτρηση του στομάχου.

Μπορεί ο ασθενής να αφαιρέσει τη γαστροστομία;

Κατά κανόνα η παρουσία του σωλήνα γαστροστομίας είναι πολύ καλά ανεκτή από τους ασθενείς, καθώς βρίσκεται σε περιοχή του σώματος με πολύ χαμηλή αισθητικότητα, σε αντίθεση με το levin που περνάει από τη μύτη, μια περιοχή εξαιρετικά υψηλής αισθητικότητας.

Έτσι, πολύ σπάνια οι ασθενείς αφαιρούν το σωλήνα γαστροστομίας. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. Η επανατοποθέτηση είναι πολύ εύκολη, γρήγορη και ανώδυνη και γίνεται στο σπίτι του ασθενούς. Μπορεί να γίνει ακόμη και από τους οικείους του ασθενούς. Αντίθετα το Levin πρέπει να το τοποθετήσει ιατρός.

Που γίνεται η γαστροστομια;

Παρ’ όλο που η γαστροστομία ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ και ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑΡΚΩΣΗ, για απόλυτη ασφάλεια στο κέντρο μας γίνεται σε περιβάλλον χειρουργείου με παρουσία αναισθησιολόγων.

Η γαστροστομία δεν είναι χειρουργική επέμβαση. Η εισαγωγή του σωλήνα γίνεται μέσω γαστροσκόπησης από το στόμα. Ο σωλήνας με ένα ειδικό ρύγχος που διαθέτει, ανοίγει ο ίδιος τη δίοδο από μέσα προς τα έξω.

Ο ασθενής έχει πολλά προβλήματα υγείας. Θα αντέξει αυτή την “επέμβαση”;

Χρειάζεται νάρκωση;

Δεν χρειάζεται νάρκωση. Γίνεται μόνο μια ήπια καταστολή για να μην ενοχληθεί ο ασθενής με τη γαστροσκόπηση και στη συνέχεια γίνεται τοπική αναισθησία στο δέρμα, στο σημείο από το οποίο θα εξέλθει ο σωλήνας.

Παρ’ όλο που η τοποθέτηση γαστροστομίας είναι μια αναίμακτη διαδικασία, για λόγους ασφαλείας, τυχόν αντιπηκτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής, τροποποιείται λίγες μέρες πριν, ώστε η γαστροστομία να γίνει με απόλυτη ασφάλεια.

Τι τροφή χορηγούμε; Περαστές τροφές ή έτοιμα διαλύματα;

Το πρώτο 24ωρο ο ασθενής λαμβάνει ορό, καθώς για λόγους ασφαλείας δεν χορηγούμε τίποτε μέσω της γαστροστομίας. Στη συνέχεια το δεύτερο 24ωρο αφαιρείται ο ορός και χορηγείται ζωμός και από το τρίτο 24ωρο χορηγείται κανονική τροφή.

Όταν τρώμε κανονικά τις τροφές μας από το στόμα, υπάρχει μια σημαντική παράμετρος στην ποιότητα της ζωής μας, που λέγεται ηδονή της γεύσης. Στο βωμό της γεύσης θυσιάζουμε καθημερινά (άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο) μέρος της ποιότητας, παραβλέπουμε χαρακτηριστικά που είναι καλά για την υγεία μας και υποκύπτουμε στον πειρασμό να καταναλώσουμε ανθυγιεινά τρόφιμα (τηγανιτά, αλμυρά, γλυκά κλπ).

Ακόμη και αν στρώσουμε το τραπέζι μας με τα πιο υγιεινά εδέσματα, είναι αδύνατον να αποφύγουμε τελείως τα ζωικά λίπη (ακόμη και το φιλέτο έχει χοληστερίνη ανάμεσα στις μυϊκές ίνες), τις ορμόνες (τα ζώα παραγωγής για να μεγαλώσουν γρήγορα, τα πουλερικά για να κάνουν αβγά και οι αγελάδες για να παράξουν περισσότερο γάλα), τα φυτοφάρμακα, τα αντιβιοτικά κλπ.

Όταν όμως η τροφή χορηγείται μέσω σωλήνα σίτισης, ο παράγοντας της γεύσης εξουδετερώνεται. Έτσι έχουμε τη δυνατότητα να χορηγούμε στον ασθενή μας απόλυτα υγιεινή τροφή. Η φαρμακευτική βιομηχανία παράγει θρεπτικά διαλύματα με ΟΛΑ όσα χρειάζεται ένας άνθρωπος για να ζήσει, στις ακριβείς ποσότητες, χωρίς δηλητηριώδεις προσμείξεις.

Έτσι, παρ’ όλο που μπορούμε να σιτίζουμε τους ασθενείς μας με περαστές τροφές μέσω του σωλήνα της γαστροστομίας, συνιστάται απολύτως η σίτισή τους με ειδικά εντερικά διαλύματα.

Μπορούμε να δίνουμε λίγη τροφή και από το στόμα;

Ένας άνθρωπος που φέρει σωλήνα γαστροστομίας, αν διατηρεί τη δυνατότητα κατάποσης, μπορεί να καθίσει στο τραπέζι και να λάβει κανονικό γεύμα.

Συνήθως σε ασθενείς στους οποίους έχει τοποθετηθεί τέτοιος σωλήνας, είναι άσκοπο και πιθανώς επικίνδυνο να γίνονται προσπάθειες σίτισης από το στόμα.

Όμως δεν πρέπει να στερούμε από αυτούς τους ασθενείς την ΗΔΟΝΗ της ΓΕΥΣΗΣ. Είναι μία από τις ελάχιστες απολαύσεις που τους απομένουν στη ζωή. Έτσι, συνιστώ να δίδονται στο στόμα απειροελάχιστες ποσότητες με γεύσεις που τους άρεσαν, αδιαφορώντας αν αυτές είναι θρεπτικές (η θρέψη είναι εξασφαλισμένη με θρεπτικά διαλύματα) ή αν είναι ανθυγιεινές (σε τόσο μικρές ποσότητες αυτό δεν έχει σημασία).

Έτσι, αν στον ασθενή άρεσε το κρασί, το ούζο, το ουίσκι κλπ, μπορούμε να του προσφέρουμε πολλές φορές μέσα στην ημέρα την αγαπημένη του γεύση, στη μύτη του κουταλιού. Το ίδιο ισχύει για τα γλυκά και για οποιοδήποτε άλλο γευστικό έδεσμα. Ποσότητα που δίδεται στη μύτη του κουταλιού, δε μπορεί να οδηγήσει σε εισρόφηση.

Πως γίνεται η σίτιση μέσω γαστροστομίας;

Η χορήγηση της τροφής πρέπει να γίνεται σε μικρές και συχνές ποσότητες. Είναι καλό να διατηρούμε το στομάχι σχετικά άδειο, ώστε αυτό να έχει το μέγιστο περισταλτισμό του.

Παρομοιάζουμε τον τρόπο αυτό σίτισης με κάποιον που έχει τη συνήθεια να “τσιμπολογάει” συνέχεια, χωρίς να κάθεται ποτέ στο τραπέζι για κανονικό γεύμα. Μπορεί να καταναλώσει μεγάλες ποσότητες, ακόμη και να οδηγηθεί στην παχυσαρκία, χωρίς να λάβει κανονικό πλήρες γεύμα. Κάπως έτσι είναι καλό να σιτίζουμε τον ασθενή. Που και που, δίνουμε 1-2 σύριγγες, αφού προηγουμένως έχουμε ελέγξει και έχουμε βεβαιωθεί πως έχει χωνέψει την τροφή που χορηγήσαμε προηγουμένως.

Χρησιμοποιούνται επίσης και συσκευές συνεχούς έγχυσης, οι οποίες όμως δεν είναι τόσο απαραίτητες στη γαστρική σίτιση, όσο είναι στη σίτιση μέσω νηστιοδστομίας ή γαστρο-νηστοδοστομίας. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να υπάρχει επαγρύπνιση, ώστε να μην συνεχίσει να χορηγείται τροφή, ενώ για κάποιο λόγο το στομάχι δεν προωθεί το περιεχόμενό του στο έντερο. Έτσι, ανά τακτά χρονικά διαστήματα πρέπει να πραγματοποιείται ο έλεγχος που περιγράφουμε παρακάτω (Υπάρχει κάτι που πρέπει να ελέγχουμε;).

Καλό είναι να γίνεται μια διακοπή στη σίτιση από το βράδυ (κατά προτίμηση πριν τις 7:00 μέχρι το πρωί.

Πόσες σύριγγες χορηγούμε και κάθε πόση ώρα;

ΔΕΝ ΜΕΤΡΑΜΕ ΣΥΡΙΓΓΕΣ! Βάζουμε στόχο μια επιθυμητή ποσότητα σίτισης και προσπαθούμε να την χορηγήσουμε από το πρωί μέχρι το βράδυ σιγά-σιγά.

ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΕ ΤΟ ΡΟΛΟΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ! Η τροφή δεν είναι αντιβιοτικό να χορηγείται κάθε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αρκεί να γίνονται συχνές χορηγήσεις σε μικρές ποσότητες.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ: Ο ασθενής να χωνεύει το φαγητό που του δίνουμε! Αν δεν χωνεύει και εμείς συνεχίζουμε και χορηγούμε ποσότητες, είναι βέβαιο πως θα κάνει εμετό με άμεσο κίνδυνο εισρόφησης!

Τι γίνεται αν τελικά ο ασθενής δεν χωνεύει την τροφή του;

Σε τέτοια περίπτωση που ο ασθενής δεν χωνεύει τις ποσότητες που του χορηγούμε, δοκιμάζουμε κάποια γαστροκινητικά φάρμακα και, αφού εξαντλήσουμε τις φαρμακευτικές μεθόδους, καταφεύγουμε στην διέλευση ενός λεπτού σωλήνα μέσω της γαστροστομίας, που τον κατευθύνουμε στο λεπτό έντερο. Η μέθοδος λέγεται γαστρο-νηστιδοστομία.

Η παρακάτω ακτινολογική (και επεξηγηματικά ζωγραφισμένη) εικόνα, δείχνει τοποθετημένο ένα τέτοιο σύστημα. Πάνω αριστερά απεικονίζεται το τμήμα του σωλήνα γαστροστομίας που βρίσκεται έξω από το σώμα. Μόλις εισέρχεται στο στομάχι, συνεχίζει την πορεία του ο δεύτερος σωλήνας (μέχρι το σημείο εκείνο βρίσκεται μέσα στον πρώτο) κατ’ ευθείαν προς το δωδεκαδάκτυλο που είναι το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου.  Μετά το δωδεκαδάκτυλο (η προς τα αριστερά αγκύλη που βρίσκεται στο κέντρο της φωτογραφίας) ο σωλήνας έχει προχωρήσει προς τη νήστιδα, το δεύτερο και μακρύτερο τμήμα του λεπτού εντέρου. Στην ακτινογραφία αυτή φαίνεται ο σωλήνας να έχει τερματίσει περίπου 20-30 εκατοστά μέσα στη νήστιδα. Σκιαγραφική ουσία που χορηγήθηκε φαίνεται να απεικονίζει τμήμα του λεπτού εντέρου που βρίσκεται μετά από το άκρο του καθετήρα, ενώ τίποτε δεν γυρίζει προς το δωδεκαδάκτυλο και προς το στομάχι.

Έτσι εξασφαλίζεται απόλυτα ότι ο ασθενής δεν θα παρουσιάσει ξανά εισροφήσεις τροφών.

Πως ξέρουμε αν είναι αρκετή η τροφή που παίρνει ο ασθενής;

Η τροφή που συνηθίζεται να χορηγούμε στους σιτιζόμενους μέσω γαστροστομίας ασθενείς, είναι 1000 θερμίδες ημερησίως (αρκεί ο ασθενής να μπορεί να χωνεύει αυτές τις ποσότητες). Κατόπιν αυτού παρακολουθούμε τη θρέψη (απίσχανση ή αύξηση του βάρους) και ρυθμίζουμε αναλόγως τις χορηγούμενες θερμίδες.

Επίσης παρακολουθούμε εργαστηριακά τα ολικά λευκώματα ορού και τις λευκωματίνες και αναλόγως μπορούμε να ενισχύσουμε την τροφή με πρωτεΐνες.

Εννοείται πως παρακολουθούμε γενικά την πορεία του ασθενούς κλινικά και εργαστηριακά, όπως π.χ. αποκλείοντας διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.

Πόσο νερό πρέπει να δίνουμε;

Αν ο ασθενής μας επικοινωνεί και συνεννοείται, μας λέει εκείνος πότε διψάει. Το κέντρο της δίψας είναι συνήθως (εκτός από περιπτώσεις εγκεφαλικής δυσλειτουργίας) αλάνθαστο ως προς τις ποσότητες νερού που μας επιβάλλει να προσλάβουμε.

Έτσι, αν ο ασθενής μας πει πως διψάει, του δίνουμε μέσω του σωλήνα της γαστροστομίας ένα ποτήρι νερό (είπαμε πως ΔΕΝ ΜΕΤΡΑΜΕ ΣΥΡΙΓΓΕΣ) και αμέσως ξεδιψάει. Αν διψάει ακόμη, του δίνουμε και δεύτερο ποτήρι!

Αν όμως ο  ασθενής δεν έχει τη δυνατότητα της επικοινωνίας, χρησιμοποιούμε έμμεσα σημεία για να καταλάβουμε πόσο επί πλέον νερό χρειάζεται (λέμε “επί πλέον” διότι οι τροφές που βρίσκονται σε υδραρή μορφή, έχουν μια σημαντική ποσότητα νερού).

Θεωρώντας πως οι περισσότεροι ασθενείς έχουν μια σχετικά φυσιολογική νεφρική λειτουργία (εξαιρούνται όσοι έχουν ανάγκη αιμοκάθαρσης), η ποσότητα των ούρων είναι ανάλογη με το νερό που προσλαμβάνουν. Έτσι, αν δούμε τα ούρα να λιγοστεύουν και να γίνονται σκούρα, προσθέτουμε 1-2 ποτήρια νερού, ενώ αν είναι άφθονα και ξανθά, το νερό είναι αρκετό.

Πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι το καλοκαίρι, όταν το σώμα δροσίζεται με φυσικό αερισμό (ρεύμα αέρα, ανεμιστήρας κλπ), ο αέρας που περνάει από το δέρμα και το δροσίζει, του αφαιρεί νερό. Άρα σε τέτοιες συνθήκες οι ανάγκες για νερό μεγαλώνουν.

Γενικά ισχύει η εξίσωση:

Προσλαμβανόμενο νερό + το νερό που παράγει ο μεταβολισμός = ποσότητα των ούρων + άδηλες απώλειες (αναπνοή, δέρμα).

Συνήθως το νερό που παράγει ο μεταβολισμός είναι περίπου ίσο με τις άδηλες απώλειες. Εξαιρέσεις είναι οι εφιδρώσεις, οι διάρροιες και ο πυρετός.

Έτσι, αφαιρουμένων αυτών των δύο παραγόντων η εξίσωση απλουστεύεται ως εξής:

Προσλαμβανόμενο νερό = Ούρα.

Πόσα ούρα πρέπει να αποβάλλει ο άνθρωπος;

Χονδροειδώς μπορούμε να πούμε πως 400 κυβικά εκατοστά το 24ωρο είναι η ελάχιστη ποσότητα ούρων που απαιτείται για να διαλυθούν οι αποβαλλόμενες ουσίες.

Αν η ποσότητα των ούρων του 24ώρου είναι περίπου 1 κιλό (τότε τα ούρα έχουν χρώμα ανοικτό κίτρινο), είμαστε ήσυχοι πως η ποσότητα του νερού που χορηγούμε είναι υπερ-επαρκής. Αυτό το εκτιμούμε και χωρίς ζύγισμα (αν ο ασθενής δεν έχει ουροκαθετήρα) από το βάρος που έχουν οι πάνες και από το χρώμα τους.

Αν η ποσότητα είναι μικρότερη, προσθέτουμε 1-2 ποτήρια. Αν όμως είναι πολύ μεγαλύτερη, τότε είναι βέβαιο πως χορηγούμε υπερβολική ποσότητα νερού και πρέπει να τη μειώσουμε.

Έμμεσο σημείο που υποδηλώνει ελλιπή ποσότητα χορηγουμένου νερού, είναι η μειωμένη σπαργή του δέρματος (αν συλλάβουμε με τα δάχτυλά μας το δέρμα σε πτυχή και η πτυχή αυτή “στέκεται” όπως στέκεται το ζυμάρι).

Η ξηρότητα του βλεννογόνου του στόματος δεν είναι τόσο αξιόπιστο κριτήριο, καθώς πολλοί ασθενείς αναπνέουν με το στόμα και το ξεραίνουν.

Υπάρχει κάτι που πρέπει να ελέγχουμε;

Είναι πολύ σημαντικό να ελέγχουμε το στομάχι για τυχόν περιεχόμενο, ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ που πρόκειται να χορηγήσουμε οτιδήποτε. Αυτό πρέπει να είναι αυτόματη συνήθεια όλων των φροντιστών που σιτίζουν ασθενείς με τεχνητή σίτιση, είτε αυτή γίνεται μέσω ρινογαστρικού σωλήνα είτε μέσω σωλήνα γαστροστομίας.

Μετά την τοποθέτηση της γαστροστομίας γίνεται εκπαίδευση των οικείων και του προσωπικού που φροντίζει τον ασθενή. Οι οικείοι εκπαιδεύονται όχι μόνο πως να χορηγούν την τροφή, το νερό και τα φάρμακα, αλλά και πως να ελέγχουν μέσω της γαστροστομίας την εύρυθμη λειτουργία του στομάχου.

Ο χρόνος παραμονής του ασθενούς στην κλινική είναι λίγες ώρες. Η μεταφορά από και προς το σπίτι του γίνεται με δικό μας ασθενοφόρο.

Υπάρχουν συμβάσεις με τον ΕΟΠΥΥ και άλλα ασφαλιστικά ταμεία.