Οι σωληνίσκοι εντερικής σίτισης διά μέσου γαστροστομιας, προσφέρουν σε ευπαθή άτομα την “πολυτέλεια” της επαρκούς θρέψης χωρίς προβλήματα.
Θυμίζουμε πως στο πεπτικό σύστημα, μετά το στομάχι (που είναι απλά ένα δοχείο ανάμειξης), ακολουθεί το λεπτό έντερο, μήκους περίπου 6,5 μέτρων και είναι το όργανο που απορροφά τις θρεπτικές ουσίες και στη συνέχεια το παχύ έντερο (μήκους περίπου 1,5 μέτρου) και είναι το όργανο που απορροφά νερό (από τα πολλά λίτρα που χύνονται κάθε μέρα εκεί μέσα, απορροφάται το περισσότερο νερό και μένουν τα λίγα κόπρανα που αποβάλλουμε). Το λεπτό έντερο είναι το μόνο όργανο που απορροφά θρεπτικές ουσίες. Γι αυτό και χωρίς λεπτό έντερο, ο άνθρωπος ΔΕΝ ΖΕΙ! Το παχύ έντερο επαναρροφά μόνο νερό. Γι αυτό και χωρίς παχύ έντερο, ο άνθρωπος ΖΕΙ.
Το λεπτό έντερο χωρίζεται σε τρία τμήματα: Το πρώτο (μήκους περίπου 20-24 εκατοστών) λέγεται δωδεκαδάκτυλο. Είναι καθηλωμένο στο οπίσθιο τοίχωμα της κοιλιας, γι αυτό και είναι πάντα στη θέση του. Το δεύτερο (που είναι το μακρύτερο, μήκους περίπου 5 μέτρων), λέγεται νήστιδα και το τελευταίο 1-1,5 μέτρο λέγεται ειλεός. Η νήστιδα και ο ειλεός, αντίθετα με το δωδεκαδάκτυλο, κρέμονται από μια μεμβράνη που μοιάζει με πτυχωτή βεντάλια, το μεσεντέριο. Γι αυτό και είναι ελεύθερα να κινούνται σαν φίδια. Δε μπερδεύονται όμως, δεν τα αφήνει το μεσεντέριο.
Για ποιο λόγο όμως και πότε αξίζει να κατευθύνουμε τις τροφές κατ’ ευθείαν στο έντερο παρακάμπτοντας το στομάχι;
Ο συνηθέστερος λόγος είναι ότι, το στομάχι συχνά, ακόμη και σε νεαρής ηλικίας φυσιολογικά άτομα, μπορεί για διάφορους λόγους, να παλλινδρομεί μέρος του περιεχομένου του προς τα πάνω, δηλαδή προς τον οισοφάγο και το φάρυγγα. Αυτό που είναι γνωστό ως “γαστρο-οισοφαγική παλλινδρόμηση, στα νεαρής ηλικίας άτομα βιώνεται ως “κάψιμο” στο στήθος ή αναγωγή όξινων δυσάρεστων υγρών στο λαιμό. ΤΑ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΑΤΟΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ανακτούν την καθιστική θέση, αν έχουν ξαπλώσει, παίρνουν από το στόμα κάποιο αντιόξινο και συμβουλεύονται γιατρό, αν τα ενοχλήματα αυτά επιμένουν.
Όμως τα υπέργηρα άτομα και γενικά τα άτομα εκείνα που έχουν σοβαρό περιορισμό κινήσεων, άνοια ή αδυνατούν να επικοινωνήσουν για να εκφράσουν κάποιο ενόχλημα, βιώνουν συχνά το φαινόμενο της γαστροοισοφαγικής παλλινδρόμησης, χωρίς να μπορεί κανείς να το αντιληφθεί, ούτε τα ίδια τα άτομα να μπορούν να αντιδράσουν, λόγω αδυναμίας τους να αλλάξουν στάση σώματος.
Έτσι, το αναγόμενο γαστρικό περιεχόμενο εισροφάται στους πνεύμονες και γίνεται αντιληπτό ως “παρουσία βρογχικών εκκρίσεων”. Ακόμη και τότε το οικείο περιβάλλον του ασθενούς και – δυστυχώς – συχνά οι θεράποντες ιατροί δεν αντιλαμβάνονται την πραγματική αιτία και χορηγούν αντιβιοτικά…
Η χορήγηση θρεπτικών ουσιών μέσω νηστιδικού σωλήνα (εντερική σίτιση) αποτρέπει με ασφάλεια την γαστροοισοφαγική παλλινδρόμηση τροφών, καθώς ούτε μία σταγόνα από τα θρεπτικά διαλύματα δεν παλλινδρομεί στο στομάχι. Το στομάχι όμως παράγει και το ίδιο γαστρικά υγρά που ενίοτε, για διάφορους λόγους, μπορεί να είναι πολλά, ιδιαιτέρως όξινα και να μην προωθούνται προς το έντερο, λόγω απροθυμίας του στομάχουν να κάνει σωστό περισταλτισμό. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να παλλινδρομήσει από το στομάχι προς τον οισοφάγο υγρό, ακόμη και αν αυτό δεν περιέχει ίχνος τροφής. Η παρουσία όμως γαστρονηστιδικού καθετήρα σίτισης, μας επιτρέπει να ελέγχουμε αρκετά συχνά το εσωτερικό του στομάχου για τυχόν παρουσία αυξημένης ποσότητας γαστρικού υγρού και, όποτε χρειάζεται, να το παροχετεύουμε προς κάποιον ασκό συλλογής (ουροσυλλέκτη), ενώ η σίτιση του ασθενούς συνεχίζεται απρόσκοπτα.
Άλλος λόγος για τον οποίο συνιστάται η μέθοδος της γαστροστομιας με επέκταση στο έντερο είναι η χορήγηση εκεί ειδικών φαρμάκων. Αυτό σήμερα ενδείκνυται για κάποιες ομάδες ασθενών που πάσχουν από τη νόσο του Parkinson. Η απορρόφηση στη νήστιδα είναι άμεση, σε αντίθεση με τη χορήγηση κάποιου φαρμάκου στο στομάχι που θα απορροφηθεί μόνο όταν και όσο το στομάχι “αποφασίσει” να το στείλει στο έντερο. Έτσι η στάγδην χορήγηση φαρμακευτικού διαλύματος στη νήστιδα, από πολλές απόψεις, μοιάζει με την ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκου μέσω ορού. Είνα απόλυτα ελεγχόμενη, σταγόνα-σταγόνα.
Η μέθοδος της γαστροστομιας με επέκταση στο έντερο συνίσταται στην προώθηση σωλήνα που διέρχεται μέσω τοποθετημένου σωλήνα γαστροστομιας, βαθιά μέσα στο έντερο και συγκεκριμένα αρκετά πιο πέρα από το δωδεκαδάκτυλο, στη νήστιδα.
Η τοποθέτηση νηστιδικού καθετήρα διά μέσου γαστροστομιας, παρουσιάζει σημαντικές τεχνικές δυσκολίες και για το λόγο αυτό δεν είναι ευρύτατα διαδεδομένη.
Στην παραπάνω εικόνα βλέπετε μια εξαιρετικά επιτυχημένη (δική μας) τοποθέτηση: βλεπετε με μπλε χρώμα να σημειώνεται η πορεία των δύο σωλήνων (ο ένας μέσα στον άλλο) έξω από το σώμα, πάνω στον κορμό του ασθενούς. Στο σημείο που η μπλε γραμμή συναντιέται με την κίτρινη, είναι ακριβώς το σημείο στο οποίο το σύστημα εισέρχεται διά μέσου του τοιχώματος της κοιλιάς στο στομάχι. Εκεί ΤΕΡΜΑΤΙΖΕΙ ο σωλήνας της γαστροστομιας, που στην άκρη του φέρει έναν μαλακό δίσκο, ο οποίος αποτρέπει την αθέλητη έξοδό του από το στομάχι. Αυτός δηλαδή, συγκρατεί τους σωλήνες στη θέση τους, να μη βγουν. Από εκεί και πέρα συνεχίζει μόνο ο σωλήνας που προορίζεται για να διοχετεύει θρεπτικά υλικά, νερό και φάρμακα βαθιά μέσα στο έντερο.
Ο νηστιδικος σωλήνας δεν κάνει καθόλου αναδίπλωση μέσα στο στομάχι (κάτι που θα δημιουργούσε προϋποθέσεις για την ανεπιθύμητη μετακίνησή του), αντίθετα κάνοντας τη μικρότερη δυνατή διαδρομή μέσα στο στομάχι, εισέρχεται στο λεπτό έντερο και, αφού διανύσει όλο το δωδεκαδάκτυλο, τερματίζει βαθιά μέσα στη νήστιδα.
Στις φωτογραφίες που ακολουθούν μπορείτε να δείτε μερικές ακόμη από τις πολλές δικές μας περιπτώσεις επιτυχούς τοποθέτησης σωλήνα γαστροστομιας με επέκταση στο έντερο.
ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ
